+РУС
У беларускай літаратуры нямала «дзьмутых» аўтарытэтаў. Гэта ставіцца як да савецкага перыяду так і сучаснасці. Зараз мая мэта не падрабязнасці аб праблеме. Нечакана для сябе сутыкнуўся з творчасцю Алеся Разанава. Ужо склаў пра яго поўнае ўяўленне. Але чытачу не вядома тое, што ведаю я.
Таму мая сапраўдная мэта азнаёміць пастаянных і іншых чытачоў партала з творчасцю А.Разанава розных перыядаў без якіх-небудзь каментароў. Пазней выкажу сваё меркаванне. Думаю, тыя, хто захоплены літаратурай, зразумеюць і без мяне, што ж уяўляе сабой паэзія «паэта еўрапейскага маштабу».Вось што я знайшоў на прасторах Інтэрнэту. Падобных водгукаў нямала і, відаць, яны ставяцца да адной крыніцы.
Адмeтнacць, выключнaя глыбіня i нeпaўтopнacць пaэтычнaгa тaлeнтy Алecя Рaзaнaвa пpызнaны нe тoлькi в Бeлapyci. Бeз гэтaгa iмeнi заўтра нeльгa представить caбe eўpaпeйcкyю пaэзiю ўвoгyлe: ягo твopы выдaюццa i aтpымaлi пpызнaннe ў Рacii, Гepмaнii, Лiтвe, Лaтвii, Бaлгapыi i ўcix cлaвянcкix кpaiнax. Нeздapмa нямeцкi дacлeдчык Хopcт Рoлiнг (абсалютна не вядомы Інтэрнэту – А.Н.) cкaзaў, штo з Алeceм Рaзaнaвым бeлapycкaя лiтapaтypa дacягae eўpaпeйcкaгa мaштaбy. Кaлi мoжнa пpa acoбy cкaзaць: "чaлaвeк cycвeтy", тo Алecь Рaзaнaў – пaэт cycвeтy, i нe пa фapмaльныx пpыкмeтax пaпyляpнacцi, a пa cyчacнacцi i глaбaльным мaштaбe мыcлeння, пa нeзвычaйнaй для любoгa iншaгa мacтaкa кyльтypнaй i, y пpывaтнacцi, фiлaлaгiчнaй эpyдыцыi, пa здoльнacцi aдшyквaць i пepacтвapaць глубінны cэнc cлoвa ў aгyльнaчaлaвeчым фiлacoфcкiм i кyльтypaлaгiчным кaнтэкcцe. С caмaгa пaчaткy твopчaй дeйнacцi імя Алecя Рaзaнaвa былo ciнoнiмaм нaвaтapcтвa, aдмeтнacцi i aбcaлютнaй yнiкaльнacцi пaэтычнaгa гoлacy.
Давай і звернемся, паважаны чытач, да пачатку творчай дзейнасці А.Разанава, яго дэбютнай кнігі "Адраджэньне". Зараз многія пісьменнікі (некаторыя ўжо пайшлі ад нас) сцвярджаюць, што пісалі пра Леніна вымушана, інакш не надрукавалі б. Я ў гэтыя казкі не веру. Ды і пісаць пра правадыра можна было па-рознаму. Але хто-та рабіў гэта з прыдыханнем, дэманструючы свае сапраўдныя пачуцці.
Алесь Новікаў
***
Поэт мира Алесь Рязанов
В белорусской литературе немало «дутых» авторитетов. Это относится к советскому периоду и современности. Сейчас моя цель не подробности о проблеме. Неожиданно для себя столкнулся с творчеством Алеся Рязанова. Уже составил о нем полное представление. Но читателю не известно то, что знаю я. Поэтому моя настоящая цель ознакомить постоянных и других читателей портала с творчеством А.Рязанова разных периодов без каких-либо комментариев. Думаю, те, кто увлечен литературой, поймет и без меня, что же представляет собой поэзия «поэта европейского масштаба».
Вот что я нашел на просторах Интернета. Подобных отзывов немало и, похоже, они относятся к одному источнику.
Отличительность, исключительная глубина и неповторимость поэтического таланта Алеся Рязаннова признаны не только в Беларуси. Без этого имени завтра нельзя представить себе европейскую поэзию вообще: его произведения издаются и получили поддержку в России, Германии, Литве, Латвии, Болгарии и всех славянских странах. Недаром немецкий исследователь Хорст Роллинг (абсолютно не известен Интернету – А.Н.) сказал, что с Алесем Рязановым белорусская литература достигает европейского масштаба.
Если о личности можно сказать «человек мира», то Алесь Рязанов – поэт мира, и не по формальным признакам популярности, а по современности и глобальному масштабу мышления, по необычной для любого другого художника культурной и, в частности, филологической эрудиции, по способности отыскивать и преобразовывать глубинный смысл слова в общечеловеческом философском и культурологическом контексте.
С самого начала творческой деятельности имя Алеся Рязанова было синонимом новаторства, отличительности и абсолютной уникальности поэтического голоса.
Давайте и обратимся, уважаемый читатель, к началу творческой деятельности А.Рязанова. Его дебютной книге «Адраджэнне». Сейчас многие писатели (некоторые уже ушедшие от нас) утверждают, что писали про Ленина вынужденно, иначе не напечатали бы. Я в эти сказки не верю. Да и писать о вожде можно было по-разному. Но кто-то делал это с придыханием, демонстрируя свои истинные чувства.
Алесь Новікаў
Разанаў, А.
Адраджэнне : [вершы] / Алесь Разанаў. - Мінск : Беларусь, 1970. - 46, [1] с. - (Першая кніга паэта).
2000 экз.
РАДЗІМЕ
Ляцім,
не жадаем спачынку,
ўбіраем вачыма Сусвет...
Радзіма,
у нашых учынках,
магчыма,
не ўсё як след.
Mo не заўсёды тое
робім,
што трэба рабіць,
толькі заўсёды святое
імя тваё ў нас гарыць.
Быццам
дрэва галіны
гамоняць лісцём, цвітуць, –
жывуць у табе Скарына,
Шаўчэнка,
Пушкін жывуць.
А словы ідуць да нашчадкаў:
байцу
запавет байца.
Радзіма – няма пачатку.
Радзіма – не будзе канца.
Насунуцца раптам здані,
трывогу
набат заб'е –
мы ўсе як адзін устанем
і абаронім
цябе.
Закруціцца дым у зеніце,
азёры пясок заграбе...
Што значаць нашы жыцці,
калі не будзе
цябе?!
Чаго варты плён пакаленняў,
палёгшых у барацьбе,
калі
не ўсміхнецца Ленін,
калі не будзе цябе?!
Ці ўспомнім нязгоды з векам,
хвіліны ў сумненнях,
журбе,
калі пачне небяспека
бядой пагражаць табе?!
Ці змогуць знайсціся крыўды,
калі апаяшуць драты
цябе,
такую адкрытую
для болю і дабраты?!
Хай адзвіняць гадзіны
апошнія,
да адной,
высокае
неба
Радзімы
будзе заўжды са мной.
***
ПОШУК
А шлях раўнюткі, быццам лісцік,
Ляці –
каб вецер у вушах!..
Як гэта лёгка памыліцца
I па чужых
пайсці шляхах.
Няхай яны
імкнуць, як стрэлы,
няхай шырокія яны! –
Іду далей.
У небе –
дрэвы
і жураўліныя кліны.
Лісты апалыя на стрэхах...
Але чакай,
няўмольны час:
я маю права
ўсё закрэсліць
і потым
нанава пачаць.
***
ЛЕНІН – ГЭТА МЫ
Русы чуб развеяны,
позіркі – што ў далі?
Мы вырастаем з Леніна,
як саджанцы з зямлі.
Ен самае галоўнае,
што ёсць у нас,
што маем.
Сілаю ягонай
свет пераўтвараем.
За тое, што у нас
не гасне геній Леніна,
вайна ішла на нас,
нацэленая ў Леніна.
За тое, што жывём
высока, не рабамі,
Радзіму, вышыню
пад корань вырубалі.
Але ішла дарога
з цемрадзі-імглы,
I ворагі нічога
Зрабіць нам не маглі.
Сухотна задыхаўся
кайданны звон турмы.
А Ленін заставаўся.
Бо Ленін –
гэта мы!
Рассеюцца па свеце
намовы і дымы.
А Ленін застаецца.
Бо Ленін –
гэта мы!
***
ДРЭВЫ
Да ўсходу
гарланяць пеўні,
а захад,
як боль,
прыціх.
Губляючы вас, напэўна,
губляем сябе саміх.
Пляліся рукамі людскімі
і лапці,
і кашалі...
Вы нашы браты,
якія
па нашых слядах не пайшлі.
Вы засталіся шумліва
расці ўвышыню і ўглыб,
каб рушылі мы шчасліва
дарогаю птушак і рыб.
Mo быў бы
наш крок дарэмны
і ўсхліпам быццё сплыло,
калі б,
паміраючы,
дрэвы
не слалі сваё цяпло,
калі б не паілі нас ветрам
у душныя ночы і дні,
калі б не ішлі у нетры
шурпатыя іх карані.
О, як хрустальна штогод
звінела лісце
і каралі...
Ды ў час шалёных нягод
яны разам з намі
ўміралі.
Вяртаемся бесперастанку,
як хворыя,
зноў і зноў
Да вашае калыханкі,
да шэпту зялёных слоў.
Вы нас разумееце моўчкі,
нам большaй любві не сустрэць.
А красак дасціпныя вочкі
нам будуць у вочы глядзець.
Расхрыстаны,
перамогшы,
дыхае лес пад дажджом.
Мы наша цвіценне ўбярогшы,
тым самым
сваё ўберажом.
(Дата первой публикации на портале Litkritika.by: 17.02.2017)
Комментариев нет:
Отправить комментарий